Op 4 mei wil ik Nederlandse zijn. En Duitse. En Europese.

Hallo allemaal. Mijn naam is Hannah Odenthal, en ik vind het heel bijzonder om hier vandaag te mogen zijn op deze 4e mei. Ik heb de Nederlandse nationaliteit. En de Duitse. Ik ben geboren in Aken en woon sinds mijn 3e in Nederland. Mijn ouders zijn Duits. Mijn grootouders hebben als jonge mensen, als Duitsers, de Tweede Wereldoorlog meegemaakt. Zij hebben daar deel van uitgemaakt. En op 4 mei, heb ik het moeilijk. Niet om wie ik ben en niet om hoe ik denk. Maar om waar mijn wortels liggen. Ik voel de schuld. Ik voel mij ‘dader’ terwijl op het moment van mijn geboorte de oorlog al 43 jaar achter ons lag.

Het raakt mij. Ik zie dat het ook mijn jongere zusje raakt, die in Nederland geboren is. Ik zie mijn ouders die zich ongemakkelijk voelen in hun Duits-zijn. Rationeel verklaren kan ik het niet. Zijn het de terugkerende grapjes over gestolen fietsen of zit het dieper? Zit het verankerd in ons onderwijs, in onze manier van herdenken, in onze taal? In de altijd aanwezige associatie van het begrip ‘Duitser’ met ‘Nazi’, ‘dader’ en ‘fout in de oorlog’? Is het een cultureel kader dat we doorgeven van generatie op generatie? Ik weet het niet, maar ik worstel met gemengde emoties.

Vanuit mijn zoektocht ben ik hier en sta ik met u twee minuten stil bij de slachtoffers van oorlog. Alle mensen die zinloos zijn omgekomen door oorlogsgeweld. Ik vraag mij af wat u nu denkt en hoe u mij ziet. Als Hannah? Als Nederlandse? Als Duitse? Ik voel mijzelf op een dag als vandaag een buitenstaander. Ik voel de schuld van de mensen die voor mij kwamen. Mag ik hier vandaag op deze plaats zijn? Is dat oké?

Ik heb lang nagedacht toen Theo Vleugels mij vroeg om iets tegen u te zeggen. Vandaag. Op 4 mei. Het is goed om samen stil te staan bij de slachtoffers van oorlog. Piet Hein Donner zei pas bij de herdenking van de slag in de Javazee “Wie het verleden vergeet, is gedoemd het te herhalen. Daarom moeten we blijven herdenken, ook na honderd jaar nog; niet om het verleden levend te houden, maar om elkaar in het heden te vinden om de toekomst leefbaar te houden.” Dat is precies wat we moeten doen. Daarom ben ik hier. Samen, met u.

Vandaag wil ik samen met u de doden herdenken. Stil staan bij de levens die vielen door oorlogsgeweld. Op 4 mei wil ik Nederlandse zijn. En Duitse. En Europese. Samen met u wil ik zorgen dat het verleden niet vergeten wordt en dat het zich nooit meer herhaald.